Fort IX „Brünneck”

Fort IX był pierwszym z poznańskich fortów zewnętrznego pierścienia. Powstał w latach 1876?1880, przez co otrzymał bardzo staranne wykończenie architektoniczne. Budowę prowadziła firma G. Stammer, natomiast nadzór sprawowali Hauptmann Grols oraz mistrz budowlany Sixti. Można do niego dotrzeć ul. Skalną, która jest pierwotną drogą forteczną. Fort ma narys sześciokątny, otoczony fosą, która została zadaszona w okresie międzywojennym.

Głównym elementem warowni jest wał artyleryjski, otaczający dwa dziedzińce, na nim znajdowało się miejsce dla około 20 dział artyleryjskich, które miały za zadanie razić przedpole. Ważnym elementem są również koszary w tylnej części fortu, obecnie użytkowane przez firmy, do których wiedzie most nad fosą. Przy dziedzińcach znajdują się także dwie duże prochownie oraz korytarze, prowadzące do kaponier (z których ostrzeliwano fosę). Do czasu wybuchu I wojny światowej obiekt był kilkukrotnie modernizowany (np. pogrubiano stropy).

Fort posiada bogatą historię. W okresie Powstania Wielkopolskiego był kilkukrotnie zdobywany przez Powstańców (w tym oddział Arkadego Fiedlera) i ostatecznie przejęty na początku stycznie 1919 roku, później użytkowany przez różne formacje wojskowe, jak np. Ochotnicza Legia Kobiet czy też 7 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej. Od 1931 roku Fort nosił imię Edmunda Taczanowskiego. W okresie międzywojennym zainstalowano tutaj również działo przeciwlotnicze, a w roku 1939 zbudowano dwa żelbetowe schrony na ciężkie karabiny maszynowe. Podczas Kampanii Wrześniowej fort (jak i cała twierdza) nie był broniony, z kolei w czasie okupacji budowla spełniała najprawdopodobniej funkcje magazynowe. Wtedy też zadaszono fosy, tworząc hale na potrzeby produkcji zbrojeniowej III Rzeszy. Podobnie dostosowano resztę pomieszczeń. Dnia 27 stycznia 1945, Fort IX zdobyły jednostki 27 Dywizji Piechoty Armii Czerwonej. Krótko po wojnie był użytkowany przez Wojsko Polskie, a potem zaadaptowany na magazyny różnego rodzaju przedsiębiorstw (np. Zakłady Mięsne) oraz instytucji (jak np. policja).

Obecnie, pomimo utraty większości wyposażenia, na Forcie znajduje się wiele ciekawych elementów, takich jak: drzwi przesuwne w jednym ze schronów na wale głównym, czy szyby kopuł obserwacyjnych. To wspaniałe miejsce nie tylko dla miłośników historii, ale i osób, chcących odpocząć od zgiełku miasta.

Artur Jacolik

źródło: www.aerofoto-kaczmarczyk.com
źródło: www.aerofoto-kaczmarczyk.com